Cantatedienst

Zondag 7 april 2024

in de ‘Grote of Jacobijnerkerk’ te Leeuwarden

Aanvang 19.00 uur, de deuren gaan open om 18.30 uur

Naast de gebruikelijke keuze voor cantatemuziek uit de Baroktijd (17de eeuw tot halverwege de 18de eeuw) heeft de commissie gekozen voor muziek uit de vorige eeuw van de Britse componist Benjamin Britten (1913-1976)

Uitgevoerd wordt ‘Rejoice in the lamb’, een heel bijzonder werk van de Britse componist Benjamin Britten (1913-1976).

De cantatedienst op 7 april valt in de zogenoemde Paastijd, de periode tussen Pasen en Pinksteren waarin de vreugde om de Verrijzenis van Christus centraal staat.

De compositie van Britten is gebaseerd op een deel van een gedicht ‘Jubilate Agno’, van de excentrieke en zeer religieuze 18e-eeuwse dichter Christopher Smart. De devote tekst is zowel in zichzelf gekeerd als uitbundig, heel vreemd én geniaal of vol vreugde. Maar er klinkt ook gekweldheid door omdat de dichter beschuldigd werd van geloofsmanie. De tekst is een eigenzinnige lofprijzing en aanbidding van God door verschillende dingen, zoals dieren, letters van het alfabet en muziekinstrumenten. Het is buitengewoon vurig, over de top, ijverig, maar ook vol diepe toewijding voor het goddelijke.

De cantate ‘Rejoice in the lamb’ begint met een zachte, etherische oproep om zich te verheugen in God, die overgaat in een swingend gedeelte, waarbij talloze Bijbelse figuren worden opgeroepen om naar voren te komen met hun symbolische dieren of uitrusting. Nadat iedereen gekomen is, barst er na een korte stilte een halleluja los die alles prijst wat ‘uit het hart van God komt’. De koorzang is aanvankelijk rustig, maar daarna hartstochtelijk, uitmondend in extatische verwondering en lof voor de werken van de ‘hand van de kunstenaar’. Hierna volgen drie solo’s met beelden uit de schepping: Jeoffrey”, de moedige muis die zijn vrouwtje beschermt tegen de kat en de zegeningen van de bloemen. 

Het volgende deel licht de persoonlijke worstelingen van de dichter toe, omdat hij “onder dezelfde beschuldiging staat als zijn redder”. Ondanks deze tegenspoed vindt hij veerkracht door zijn geloof, want “hij die uit een maagd geboren is, zal hem bevrijden”. In de begeleiding is een aantal keer een opvallend motief te horen, een verwijzing naar de dreigende opsluiting van de vriend van Britten, Dimitri Sjostakovitsj door Jozef Stalin. De solo die daarop volgt levert een aantal fascinerende toespelingen op, alfabetische en numerieke symboliek, die ertoe leiden dat de zangers muziekinstrumenten van lof worden.

Het hoogtepunt is de trompet van God eindigend met “God de almachtige Vader die speelt op de harp van verbazingwekkende omvang en melodie”. Dit laatste brengt een “opmerkelijke stilte en sereniteit van de ziel” teweeg, vol verwondering, gratie en vrede. Vanuit deze toestand van “opperste vrede die alle begrip te boven gaat”, horen we een echo van het Halleluja uit het begin, dat zich voortbeweegt et stille lof voor het Goddelijke.

‘Rejoice in the lamb’ wordt uitgevoerd door ‘Kamerkoor Cantus’ uit Groningen, dirigent Karel Stegeman, organist Peter van der Zwaag en voorganger ds. Jan-Jaap Stegeman.

Uw bijdrage

Om de maandelijkse cantatediensten te blijven organiseren, kunnen we niet zonder uw bijdrage. Op dit moment kunnen we ongeveer een vierde van de kosten voor bijvoorbeeld de musici dekken uit de inkomsten van de collecte. De rest wordt nu gedekt uit (onzekere) subsidies en een (eindig) legaat. Wanneer u geeft, kunnen we duurzaam blijven genieten van deze bijzondere bijeenkomsten. Wij vragen u om een gift aan het einde van de dienst. Als iedere bezoeker 7 of 10 euro geeft, draagt dat zeker bij aan het kunnen continueren van de cantatediensten. In de toekomst zullen we ook op zoek gaan naar andere manieren van inkomsten, zodat we zelfs kunnen doorgroeien naar een jaarprogramma met veelal een grotere bezetting. U kunt ook een bijdrage storten op het bankrekeningnummer van de Protestantse Gemeente Leeuwarden: NL51INGB0000877243 onder vermelding van ‘cantatediensten’.

Namens de commissie cantatediensten

Aly Dullemond